Onderzoek
Onderwerpen voor verhandelingen
CAVA verzamelt de archieven van heel wat vrijzinnige organisaties en personen. Een aantal daarvan heeft ook banden met de VUB, een belangrijke speler in de vrijzinnige erfgoedgemeenschap. Behalve archieven heeft CAVA een eigen kleine bibliotheek met basiswerken over vrijzinnigheid in ons land, Europa en de VS en een reeks vrijzinnige tijdschriften. Onze collectie- en onderzoeksmedewerkers zijn een eerste aanspreekpunt voor al wie haar of zijn kennis wil verdiepen in thema’s als de scheiding van Kerk en Staat, de ontwikkeling van georganiseerde vrijzinnigheid in al zijn verscheidenheid, de standpunten die niet-gelovigen innamen in ethische vraagstukken, …
We brengen hieronder een brede waaier aan mogelijke onderwerpen samen, met betrekking tot het vrijzinnig humanisme, de VUB en het studentenleven.
Veranderende institutionele kader en de netwerken van het vrijzinnig humanisme
- De geschiedenis van de Oudervereniging voor de Moraal
- Het doordringen van de vrijzinnigheid in bestaande maatschappelijke structuren: casus HVV en HV als sociaal-culturele vereniging
- De verhouding tussen de centrale instellingen en de lokale afdelingen van het Humanistisch Verbond
- De humanistische jongeren: het buitenbeentje van de vrijzinnigheid
- De strijd voor de morele consulenten bij Defensie
- Financiële gelijkberechtiging op lokaal vlak? Ontstaan en ontwikkeling van de Vrijzinnige Ontmoetingscentra
- De relaties tussen de vrijzinnige drukkingsgroepen en de paarse regeringen-Verhofstadt
De evolutie van vrijzinnig humanistische opvattingen
- Het principe van Vrij Onderzoek: mythe of historische realiteit?
- Geschiedenis van de Vlaamse Vereniging voor Wijsbegeerte
- Cruciale maatschappelijke thema’s voor vrijzinnig-humanisten
- De evolutie van het antiklerikalisme vanaf 1970
- Wiens vrije keuze? De relatie tussen vrijzinnigen met hun niet-vrijzinnige familie: verhalen van acceptatie en verstoting
Algemene evolutie van de VUB
- Het principe van Vrij Onderzoek: mythe of historische realiteit?
- De universiteit als bron van poëzie en proza: casus VUB
- De evolutie van de financiële situatie van de Vlaamse universiteiten tussen 1970 en 2020. Casus: de VUB
De geschiedenis van het onderwijs en de ontwikkeling van de curricula (faculteiten, vakgroepen of opleidingen)
De VUB werd in 1969 opgericht als volwaardige basisuniversiteit, d.w.z. dat de instelling een brede waaier van opleidingen in allerlei richtingen zou aanbieden. De faculteiten, vakgroepen en opleidingsprogramma’s zijn lang niet zo statisch als soms gedacht wordt. De speciale situatie van de Nederlandstalige faculteiten – eerst als ‘underdogs’ op de Franstalige ULB, later als nieuwe eenheden op de snel groeiende VUB – vormen een interessant uitgangspunt voor onderzoek. Sommige opleidingen werden uitgebouwd, andere na verloop van tijd afgebouwd, sommige trekken veel studenten aan op het ene moment en weinig op een ander moment. Dit kan gelinkt worden met de evolutie van de wetenschappen, met maatschappelijke veranderingen, met succesrijke professoren, met strategische keuzes van vakgroepen, met samensmeltingen en splitsingen enz. Centraal heeft de Onderwijsraad de veranderingen geregistreerd, maar was er ook sprake van een sterk centraal beleid? Of evolueerde het onderwijs eerder onder decentrale impulsen?
Voorbeelden van onderwerpen:
- Instituutskroniek van het Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding aan de Vrije Universiteit Brussel, 1961-heden;
- De evolutie van het curriculum lichamelijke opvoeding aan de Vrije Universiteit Brussel, 1945/1961-heden;
- De evolutie van de faculteit LW, ESP, P&O of één van de faculteiten wetenschappen.
De evolutie van de wetenschappen en het wetenschappelijk onderzoek aan de VUB (1969-2023)
Over de evolutie van de wetenschap aan de VUB is slechts heel weinig geschreven. Het onderzoek naar de geschiedenis van de wetenschappen biedt daardoor interessante mogelijkheden. De geschiedenis van een wetenschap is uiteraard beïnvloed door de snelle vooruitgang en verzelfstandiging van sommige wetenschappen en de structurele gevolgen die dit op sommige wetenschappelijk domeinen gehad heeft (bijvoorbeeld op het domein van de biotechnologie of biomedische wetenschappen), door specialisaties van professoren, door internationale netwerken, door het functioneren van onderzoeksgroepen enz. De focus ligt dit jaar op de geschiedenis van het onderzoek dat aan de VUB gedaan werd om het vrijzinnig humanisme en de vrijheid in de wereld te bevorderen, zeg maar het maatschappelijk geëngageerd onderzoek. Vaak gaat het om onderzoek dat de door de natuur gestelde grenzen van het menselijke bestaan doorbreekt (bv robotisering), dat de keuzemogelijkheden van de mens prioritair maakt (vb abortus, euthanasie) of dat de kwaliteit van onze leefwereld wil garanderen (elektrische voertuigen, gezinswetenschappen). Met dit soort onderzoeken zijn vaak bio-ethische debatten gepaard gegaan.
Voorbeelden:
- De geschiedenis van de afdeling Artificiële Intelligentie en Robotica;
- De geschiedenis van de opleiding en het instituut voor Fotonica;
- De geschiedenis van het onderzoek naar elektronisch aangedreven vervoersmiddelen;
De geschiedenis van de universiteit als sociale organisatie (studenten en professoren)
- Geschiedenis van de Vlaamse Vereniging voor Wijsbegeerte
- De Vlaamse professoren van de ULB (1834-1950)
- Biografieën van professoren (diverse mogelijkheden)
- De rol van het Universitair Centrum voor OntwikkelingsSamenwerking van de VUB van 1971-2000
- De buitenlandse studenten aan de VUB
- De evolutie van de inspraak van de studenten en de democratisering van de structuren (mei 1968 tot heden)
De geschiedenis van het Vlaams studentenleven in Brussel vanaf 1856
- De buitenlandse studenten aan de VUB
- De evolutie van de inspraak van de studenten en de democratisering van de structuren (mei 1968 tot heden)
Is je nieuwsgierigheid geprikkeld? Wil je meer weten? Neem dan zeker contact op of maak een afspraak voor in de leeszaal, waar je eventueel een paar boeken of tijdschriften kan doorbladeren.